Türkiye’de Kripto Paralar İçin Düzenleme Geliyor Mu? Vergi Alınacak Mı? Tarihsel İlerleme…
Türkiye’de Kripto Paralar İçin Düzenleme Geliyor Mu? Vergi Alınacak Mı? Tarihsel İlerleme…
Kripto paralarla ilgili yasal düzenleme üzerinde yaklaşık 3 yıldır çalışılıyor. İlk düzenleme 2021 yılında Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası tarafından gelmişti. Konuya ilişkin Resmi Gazete’de yayımlanan düzenleme ile başlangıç yapılmıştı.
Aradan geçen 3 yılın ardından yasal düzenlemede artık sona gelindi. Geçtiğimiz günlerde Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek’in yaptığı açıklamalar bunun canlı kanıtı oldu. Diğer ülkelerde bazı uygulamalar üzerinde çalışıyor. Bunların başında da Avrupa’nın kurduğu MiCA sistemi yer alıyor.
Avrupa’da MiCA Uygulaması
MiCA, Markets in Crypto Assets, Türkçe olarak “Kripto Varlıklarda Piyasalar” başlığı adı altında kullanıldı. Bu terin Avrupa’da yeni regülasyonlar üzerinde sıkça kullanıldı. Özellikle de Avrupa bölgesi, kripto varlıklar yerine önceliğini stabilcoinlere verdi.
Avrupa Parlementosu’ndan çıkan özette; AB, kripto varlık piyasalarına ilişkin kapsamlı ve yenilikçi bir düzenleyici çerçeve benimsedi. MiCA, Haziran 2023'te kripto varlık piyasalarını düzenleyecek. Düzenleme stabilcoinlere odaklanıyor, resmi para birimleri veya değerlere karşı 'istikrarlı bir değer' vaat eden kripto varlıklardır. MiCA bir yandan katı şeffaflık ve yönetişim kuralları sağlarken, bir yandan da ihtiyatlı kurallar sağlar. Diğer tarafta diğer finansal kurumlar. MiCA, kripto varlıkların tüm yönlerini kapsayarak vatandaşların korunmasını, finansal istikrarı, yenilikçiliği ve finansal katılımı artırması bekleniyor.
İlk Mevzuat Birleşik Krallıkta Kabul Edildi
AB Komiseri Mairead McGuinness finansal istikrar konusundaki endişesini yineledi. Birleşik Krallık, kripto varlıklara ilişkin kapsamlı bir mevzuatı kabul etti. Bir 'kripto merkezi' olma ve küresel faaliyetleri çekme taahhüdü oluştu. Ulusal mali otoritelere bırakılan ayrıntılı düzenlemeleri yürürlüğe koymak istiyor. Amerika’da, kripto varlıklar, menkul kıymet olarak nitelendirilmeleri halinde finansal piyasalar denetleyicisine tabidir. Fakat, çeşitli davalar, bu tür niteliklerin değişebileceğini ve yasal belirsizlik yaratabileceğini kanıtladı.
Son olarak Kripto Varlık Piyasaları Yasası olarak da bilinen, Kripto Varlık Piyasalarına İlişkin AB Düzenlemesi (MiCA) Haziran 2023'te kabul edildi ve Aralık 2024'e kadar kademeli olarak uygulamaya girecek. MiCA, kripto varlıkları değerlerin veya hakların saklanabilen ve saklanabilen dijital temsilleri olarak tanımlıyor.
TCMB, İlk Mesajı Nisan 2021’de Verdi
Dünya geneline baktığımızda en ciddi adımı Avrupa bölgesi attı. Amerika’daki düzenleyicilerde kripto varlıklar üzerinde dursa da daha çok borsa şirketlerinde süreci yürütüyor. Ancak AB, düzenlemeyi bir bütünüyle ele alıyor.
Türkiye’ye gelecek olursak birkaç farklı mevzuat oldu. 2021 yılında TCMB ilk adımını attı. Hatırlatmak gerekirse TCMB şu şekilde bir düzenleme yapmıştı;
“Yönetmeliğin uygulanmasında kripto varlık, dağıtık defter teknolojisi veya benzer bir teknoloji kullanılarak sanal olarak oluşturulup dijital ağlar üzerinden dağıtımı yapılan, ancak itibari para, kaydi para, elektronik para, ödeme aracı, menkul kıymet veya diğer sermaye piyasası aracı olarak nitelendirilmeyen gayri maddi varlıkları ifade eder.
Kripto varlıklar, ödemelerde doğrudan veya dolaylı şekilde kullanılamaz. Kripto varlıkların ödemelerde doğrudan veya dolaylı şekilde kullanılmasına yönelik hizmet sunulamaz. Ödeme hizmetlerinin sunulmasında ve elektronik para ihracında kripto varlıkların kullanılmamasıdır. Ödeme hizmeti sağlayıcıları, ödeme hizmetlerinin sunulmasında ve elektronik para ihracında kripto varlıkların doğrudan veya dolaylı olarak kullanılacağı bir şekilde iş modelleri geliştiremez, bu tür iş modellerine ilişkin herhangi bir hizmet sunamaz.
Ödeme ve elektronik para kuruluşları, kripto varlıklara ilişkin alım satım, saklama, transfer veya ihraç hizmeti sunan platformlara veya bu platformlardan yapılacak fon aktarımlarına aracılık edemez. Bu Yönetmelik hükümlerini Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Başkanı yürütür.”
Bakan Şimşek: “Düzenlemeye Az Kaldı”
Olaylar sıcağı sıcağına gelişirken, Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek Anadolu Ajansı muhabirine kripto varlıklarla ilgili bir açıklama yaptı. Önemli açıklamalarda bulunan Bakan Şimşek, yasal düzenleme için az bir sürenin kaldığını aktardı.
Hazine ve Maliye Bakanı, Masak ve Merkez Bankası’nın düzenleme ile ilgili çalışmaları yürüttüğünü belirtti. Ayrıca geçmiş dönemlere atıfta bulunarak yukarıda yer alan düzenlemeyi de hatırlattı. Son olarak üzerinde yapılacak çalışmayla beraber yasal düzenleme tamamlanmış olacak. Bakan Şimşek konuya ilişkin şunları söyledi;
“Kripto varlık alım satım platformlarına SPK tarafından lisans verilecek, finansal kuruluşlara benzer olarak asgari faaliyet şartları zorunluluğu getirilecek. Bunlar kurucu ve yöneticilere ilişkin şartlar, organizasyonel yükümlülükler, sermaye şartı, bilgi işlem altyapısı yükümlülükleri şeklinde olacak. Faaliyet şartlarının detayları ikincil düzenlemeyle belirlenecek. Tabi bu düzenlemeleri yaparken bazı tanımları da yapmak gerekiyor. Uluslararası düzenlemelerle uyumlu olacak şekilde kripto varlık, cüzdan, kripto varlık hizmet sağlayıcı, kripto varlık saklama hizmeti ve kripto varlık alım-satım platformu tanımlarına yer verildi.
Taslağımızda kripto varlıklar geniş anlamda tanımlandı. Buna göre, kripto varlık, 'Dağıtık defter teknolojisi veya benzer bir teknoloji kullanılarak elektronik olarak oluşturulup saklanabilen, dijital ağlar üzerinden dağıtımı yapılan ve değer veya hak ifade edebilen gayrimaddi varlıklar' olarak tanımlandı. Belirli sınırlar dahilinde yapılacak tanımların ileride ortaya çıkabilecek farklı kripto varlıkları kapsamayabileceği değerlendirilerek, tanımın en kapsayıcı şekilde oluşturulması amaçlandı.”
İlk Yetkili Kurum SPK Olabilir
“Sermaye piyasası araçlarının Merkezi Kayıt Kuruluşundaki (MKK) kaydi sistem yerine kripto varlık olarak ihracına imkan verecek şekilde düzenleme yapma konusunda SPK'ye yetki tanınacak. Blokzincir ve benzeri teknolojileri geliştiren kişilerin, değeri bu teknolojilerden ayrıştırılamayan nitelikteki blokzincir teknolojisi altyapısını oluşturan kripto varlıklarının satışının kitle fonlaması yöntemiyle yapabilmesine yönelik düzenleme yetkisine yer verilecek.”
Vergi Şu Anda İkinci Planda
Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, vergilendirme noktasına da değindi. Ancak kripto yasal düzenleme içinde verginin şu anlık yer almayacağını açıkladı. Vergiyi odak noktasına yerleştirmeyeceklerini belirten Şimşek, zamanla sürecin yerine oturabileceğini de aktardı. Sonuç olarak Şimşek hedeflerini özetle açıkladı;
“Kripto varlık düzenlemesiyle temel hedefimiz bu alanı daha güvenli hale getirmek ve ortaya çıkabilecek riskleri bertaraf etmek. Yaklaşımımız kısıtlayıcı değil, belirsizlikleri ortadan kaldırmak ve olası riskleri kontrol altına almak üzerine kurulu. Aynı zamanda da blokzincir teknolojisi ve kripto varlık ekosisteminin gelişmesinin önünü de açmayı amaçlıyoruz.”
Kaynaklar:
https://www.europarl.europa.eu/RegData/etudes/BRIE/2023/753930/EPRS_BRI(2023)753930_EN.pdf
Sena KONAKÇI
AdaFiy Metin Yazarı/Site İçerik Editörü
12.01.2024 19:10
